Αριθμ. Πρωτ.: 1137 ΕΞ
ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΤΥΠΟΠΟΙΗΣΗΣ & ΕΛΕΓΧΩΝ Ν.Π.Δ.Δ.
ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΤΥΠΟΠΟΙΗΣΗΣ (ΣΛΟΤ)
ΣΛΟΤ 1137/2020
ΘΕΜΑ : Φορολογική και Λογιστική αντιμετώπιση αποζημίωσης 800,00 ευρώ σε επιχειρήσεις
ΕΡΩΤΗΜΑ
Ποια πρέπει να είναι η λογιστική αντιμετώπιση της αποζημίωσης € 800,00 σε επιχειρήσεις και πως θα αντιμετωπιστεί φορολογικά κατά την σύνταξη της δήλωσης για την χρήση 2020 ;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ
Η περίπτωση του ερωτήματος αφορά την ρύθμιση, με την οποία επεκτάθηκε το μέτρο της χορήγησης της αποζημίωσης ειδικού σκοπού των 800 ευρώ, ως οικονομική ενίσχυση και σε αυτοαπασχολούμενους, ελεύθερους επαγγελματίες, ιδιοκτήτες ατομικών επιχειρήσεων, καθώς και σε εταιρικές επιχειρήσεις με την μορφή της Ο.Ε., Ε.Ε., Ε.Π.Ε. και I.K.E. (εκτός των Α.Ε., κατά ρητή διατύπωση στον νόμο), οι οποίες, κατά την κρίσιμη περίοδο, δεν απασχολούσαν ή απασχολούσαν μέχρι και είκοσι (20) εργαζομένους (σ.σ.: αρχικά προβλεπόταν η απασχόληση μέχρι και πέντε εργαζομένων και στη συνέχεια, με σχετική τροποποίηση, εφαρμόστηκε η ενίσχυση για τις παραπάνω επιχειρήσεις, εφόσον απασχολούσαν μέχρι και είκοσι εργαζόμενους).
Σύμφωνα με την σχετική διάταξη, η παράγραφος 1 του όγδοου άρθρου, της από 20/3/2020 Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου (ΦΕΚ Α 68), όπως αυτή κυρώθηκε με το άρθρο 1 του ν. 4683/2020 (ΦΕΚ Α 83), προβλέπει τα εξής:
«1. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών, Ανάπτυξης και Επενδύσεων και Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων καθορίζονται οι όροι, οι προϋποθέσεις και η διαδικασία για την λήψη μέτρων οικονομικής ενίσχυσης για τους ελεύθερους επαγγελματίες και τους αυτοαπασχολουμένους, όπως αυτοί ορίζονται στο άρθρο 2 του ν. 4387/2016 (Α’ 85), όπως αυτό αντικαταστάθηκε με το άρθρο 22 του ν. 4670/2020 (Α’ 43) 1 , και για τους ιδιοκτήτες ατομικών επιχειρήσεων, καθώς και για επιχειρήσεις με την μορφή ομόρρυθμων, ετερόρρυθμων και περιορισμένης ευθύνης εταιρειών και ιδιωτικών κεφαλαιουχικών εταιρειών (IKE), εκτός των ανώνυμων εταιρειών, οι οποίες δεν απασχολούν εργαζομένους ή απασχολούν μέχρι και είκοσι (20) εργαζομένους.». Η Κ.Υ.Α. που υπογράφηκε σύμφωνα με την παραπάνω πρόβλεψη του νόμου είναι η με τα στοιχεία: 39162 ΕΞ 2020 – ΦΕΚ Τεύχος Β 1457/16-04-2020: «Αποζημίωση ειδικού σκοπού για την ενίσχυση επιχειρήσεων, λόγω της εμφάνισης και διάδοσης του κορωνοϊού COVID-19».
Εν συνεχεία, βάσει της παραγράφου 2 του άρθρου 1 της ως άνω Κ.Υ.Α., η ανωτέρω αποζημίωση ειδικού σκοπού, «είναι αφορολόγητη, ανεκχώρητη και ακατάσχετη στα χέρια του Δημοσίου ή τρίτων, κατά παρέκκλιση κάθε γενικής και ειδικής διάταξης, δεν υπόκειται σε οποιαδήποτε κράτηση, τέλος ή εισφορά, δεν δεσμεύεται και δεν συμψηφίζεται με βεβαιωμένα χρέη προς την φορολογική διοίκηση και το Δημόσιο εν γένει, τους δήμους, τις περιφέρειες, τα ασφαλιστικά ταμεία ή τα πιστωτικά ιδρύματα και δεν υπολογίζεται στα εισοδηματικά όρια για την καταβολή οποιασδήποτε παροχής κοινωνικού ή προνομιακού χαρακτήρα.».
Κατόπιν των ανωτέρω, υπογραμμίζονται τα εξής:
Ως κρατική επιχορήγηση, σύμφωνα με τα αναφερόμενα στο Παράρτημα Α του ν. 4308/2014, ορίζεται: «η ενίσχυση από το κράτος με την μορφή μεταφοράς πόρων σε μια οντότητα, σε ανταπόδοση για παρελθούσα ή μελλοντική συμμόρφωση με συγκεκριμένες συνθήκες που σχετίζονται με τις λειτουργικές της δραστηριότητες».
Ωστόσο, η αποζημίωση ειδικού σκοπού δεν χορηγείται στους παραπάνω δικαιούχους έναντι κάποιας παρελθούσας ή αναμενόμενης ανταπόδοσης (π.χ. αγορά επενδυτικών αγαθών, πραγματοποίηση παραγωγικών δαπανών κ.λπ.), αλλά έχει ως αποκλειστικό σκοπό την ταμειακή ενίσχυση και την οικονομική τους στήριξη, προκειμένου, κατ’ ελάχιστον να βοηθηθούν, αναφορικά με ένα έκτακτο επιδημικό γεγονός. Επισημαίνεται δε ότι, οι προβλεπόμενες προϋποθέσεις λήψης του ποσού των 800 ευρώ, όπως ορίζονται στο άρθρο 3 της εν λόγω Κ.Υ.Α., δεν αφορούν το πλαίσιο της λειτουργικής τους δραστηριότητας, αλλά σχετίζονται ευθέως με εκπληρωθείσες φορολογικές υποχρεώσεις, καθώς και με την εν γένει, μέχρι την χρονική στιγμή της κρίσης, συμμόρφωσή τους με την νομοθεσία.
Υπό την έννοια αυτή, η εξεταζόμενη αποζημίωση ειδικού σκοπού, δεν συγκεντρώνει τα χαρακτηριστικά της κρατικής επιχορήγησης / επιδότησης, αλλά αντιθέτως, αποτελεί ένα ιδιότυπο έκτακτο έσοδο, το οποίο θα επηρεάσει θετικά τα λογιστικά αποτελέσματα της οντότητας (λογιστική βάση).
Κατά την γνώμη μας, εφόσον η οικονομική οντότητα τηρεί απλογραφικό λογιστικό σύστημα, δεν είναι απαραίτητη η καταχώριση του ποσού στο βιβλίο Εσόδων-Εξόδων, αλλά ο σχηματισμός και η διατήρηση αρχείου, σε φυσική ή ηλεκτρονική μορφή, με τα σχετικά δικαιολογητικά (πίστωση του επαγγελματικού λογαριασμού, δηλώσεις που υποβλήθηκαν στο πληροφοριακό σύστημα της ΑΑΔΕ, τυχόν αλληλογραφία κ.λπ.).
Εφόσον η οικονομική οντότητα εντάσσεται στο διπλογραφικό λογιστικό σύστημα, εκτός του σχηματισμού, διατήρησης και φύλαξης του ως άνω λογιστικού αρχείου πληροφοριών, θα διενεργήσει την παρακάτω λογιστική εγγραφή, αναλόγως του τηρούμενου σχεδίου λογαριασμών:
(Α) ΕΓΛΣ:
| ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ | ΧΡΕΩΣΗ | ΠΙΣΤΩΣΗ |
| 38.03 Καταθέσεις όψεως σε € |
800,00 |
|
| 81.01.99 Λοιπά έκτακτα και ανόργανα έσοδα | ||
| 81.01.99.00 Αποζημίωση ειδικού σκοπού (covid-19) |
800,00 |
|
| Αποζημίωση ειδικού σκοπού, άρθρο 1 ν. 4683/2020 (covid-19) |
(B) ΕΛΠ:
| ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ | ΧΡΕΩΣΗ | ΠΙΣΤΩΣΗ |
| 38.02 Καταθέσεις όψεως |
800,00 |
|
| 79 Ασυνήθη έσοδα και κέρδη | ||
| 79.10 Ασυνήθη έσοδα προερχόμενα από κρατική ενίσχυση | ||
| 79.10.00 Αποζημίωση ειδικού σκοπού (covid-19) |
800,00 |
|
| Αποζημίωση ειδικού σκοπού, άρθρο 1 ν. 4683/2020 (covid-19) |
Σημειώνεται ότι, παρέλκει η χρήση λογαριασμού απαίτησης κατά του Δημοσίου (λογ. 33), ως ενδιάμεσης διαδικασίας μέχρι την πίστωση του ποσού στον λογαριασμό όψεως του δικαιούχου, δεδομένου ότι το δικαίωμα λήψης της αποζημίωσης ειδικού σκοπού, κατά την γνώμη μας, γεννάται κατά την χρονική στιγμή της πίστωσης του επαγγελματικού του λογαριασμού, μετά την ολοκλήρωση του ελέγχου των προϋποθέσεων, ο οποίος διενεργείται αυτόματα από το πληροφοριακό σύστημα, και όχι κατά την ηλεκτρονική υποβολή της δήλωσης από τον δικαιούχο.
Η ίδια αντιμετώπιση πρέπει να υιοθετηθεί και για την περίπτωση παροχής της αποζημίωσης ειδικού σκοπού των 600 ευρώ προς τους επιστήμονες, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στην ΚΥΑ 16604/3224/27-4-2020, του δεύτερου ερωτήματος.
Δικαιούχοι αυτής της οικονομικής ενίσχυσης – αποζημίωσης ειδικού σκοπού, είναι οι επιστήμονες – ελεύθεροι επαγγελματίες, οι οποίοι εντάσσονται στους έξι βασικούς επιστημονικούς κλάδους της χώρας (νομικές δραστηριότητες, λογιστικές φοροτεχνικές και ελεγκτικές υπηρεσίες, δραστηριότητες αρχιτεκτόνων και μηχανικών, υπηρεσίες εκπαίδευσης, υπηρεσίες ιατρικών επαγγελμάτων), βάσει ΚΑΔ κύριας επιχειρηματικής δραστηριότητας, όπως οι ΚΑΔ αυτοί περιγράφονται στο σχετικό Παράρτημα της παραπάνω ΚΥΑ, ασφαλώς δε, σύμφωνα με την επιστημονική και επαγγελματική ιδιότητά τους, αναφορικά με τον υφιστάμενο και εν λειτουργία ΑΦΜ τους.
Επισημαίνεται ότι σύμφωνα με την παράγραφο 2 του άρθρου 1 της ανωτέρω ΚΥΑ: «Οι εν λόγω οικονομικές ενισχύσεις είναι αφορολόγητες, ανεκχώρητες και ακατάσχετες στα χέρια του Δημοσίου ή τρίτων, κατά παρέκκλιση κάθε γενικής και ειδικής διάταξης, δεν υπόκεινται σε οποιαδήποτε κράτηση, τέλος ή εισφορά, δεν δεσμεύονται και δεν συμψηφίζονται με βεβαιωμένα χρέη προς τη φορολογική διοίκηση και το Δημόσιο εν γένει, τους Δήμους, τις Περιφέρειες, τα ασφαλιστικά ταμεία ή τα πιστωτικά ιδρύματα και δεν υπολογίζονται στα εισοδηματικά όρια για την καταβολή οποιασδήποτε παροχής κοινωνικού ή προνομιακού χαρακτήρα».
Τέλος, παρόλο που η φορολογική διάσταση των παραπάνω θεμάτων προκύπτει με σαφήνεια από την σχετική διάταξη του νόμου, για περαιτέρω διευκρινίσεις ως προς την φορολογική αντιμετώπιση, αλλά και την καταχώριση του ποσού της αποζημίωσης στα φορολογικά έντυπα, αρμόδιο να απαντήσει είναι το Υπουργείου Οικονομικών.
Στο Παράρτημα που επισυνάπτεται αναφερόμαστε στην αντιμετώπιση του ποσού των 800 ευρώ που καταβλήθηκε στους εργαζόμενους επιχειρήσεων που επλήγησαν από την πανδημία, παρότι το θέμα αυτό δεν περιλαμβάνεται στο ερώτημά σας.
| ΤΑ ΜΕΛΗ | Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ ΣΛΟΤ |
| Ελένη Ρογδάκη – Χαραμή | Χαράλαμπος Ξένος |
|
Διονύσιος Παπαγεωργακόπουλος
|
|
| Χαράλαμπος Συρούνης
|
|
| Νικόλαος Σγουρινάκης |
1 Πρόκειται για τον ασφαλιστικό νόμο 4387 του έτους 2016, διατάξεις του οποίου αντικαταστάθηκαν από τον προσφάτως ψηφισθέντα, επίσης ασφαλιστικό νόμο, 4670 του τρέχοντος έτους 2020. Το άρθρο 22 του τελευταίου νόμου, ορίζει τους αυτοαπασχολούμενους και ελεύθερους επαγγελματίες ως εξής: «Αυτοτελώς απασχολούμενοι: τα πρόσωπα που ασκούν ανεξάρτητο επάγγελμα για το οποίο υπάγονται βάσει γενικών, ειδικών ή καταστατικών διατάξεων στην ασφάλιση του πρώην ΕΤΑΑ. Ελεύθεροι επαγγελματίες: τα πρόσωπα που ασκούν ελεύθερο επάγγελμα για το οποίο υπάγονται βάσει γενικών, ειδικών ή καταστατικών διατάξεων στην ασφάλιση του πρώην ΟΑΕΕ.».
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
[ΑΦΟΡΑ ΤΗΝ ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΗ ΤΩΝ 800 ΕΥΡΩ ΠΡΟΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΥΣ ΤΩΝ ΟΠΟΙΩΝ ΑΝΑΣΤΕΛΛΕΤΑΙΗ ΣΥΜΒΑΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΟΥΣ]
Σύμφωνα με το άρθρο δέκατο τρίτο της από 14/3/2020 ΠΝΠ, η οποία κυρώθηκε με τον ν. 4682/3-4-2020: «Θεσπίζεται ειδικός μηχανισμός στήριξης των εργαζομένων με σχέση εξαρτημένης εργασίας σε επιχειρήσεις – εργοδότες, των οποίων η λειτουργία έχει προσωρινά απαγορευθεί λόγω των έκτακτων μέτρων αντιμετώπισης της πανδημίας του κορονοϊού covid-19, συμπεριλαμβανομένων μέτρων οικονομικής στήριξης, αποζημίωσης ειδικού σκοπού, ασφαλιστικής κάλυψης, έκτακτων επιδομάτων και επιταγών κατάρτισης».
Μεταγενέστερα, ο ως άνω μηχανισμός στήριξης επεκτάθηκε και στους εργαζόμενους, σε επιχειρήσεις, με συγκεκριμένα αντικείμενα δραστηριότητας (ΚΑΔ), οι οποίες κρίθηκε αρμοδίως, ότι επλήγησαν ή πλήττονται σημαντικά από την πανδημία.
Οι επιχειρήσεις-εργοδότες στους οποίους επιβάλλεται ή έχει επιβληθεί το μέτρο της προσωρινής απαγόρευσης λειτουργίας, κατόπιν εντολής δημόσιας αρχής, ή πλήττονται σημαντικά (βάσει ΚΑΔ), υποχρεούνται να υποβάλουν υπεύθυνη δήλωση στο Πληροφοριακό Σύστημα (Π.Σ.) ΕΡΓΑΝΗ του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, με την οποία δηλώνουν ότι η επιχείρησή τους τελεί υπό το καθεστώς προσωρινής απαγόρευσης λειτουργίας ή ανήκει στους πληττόμενους ΚΑΔ. Τα στοιχεία των εργαζομένων, που αναστέλλεται η σύμβαση εργασίας τους, των επιχειρήσεων αυτών, αντλούνται αυτόματα από το Π.Σ. ΕΡΓΑΝΗ.
Οι εργαζόμενοι, οι οποίοι απασχολούνται με σχέση εξαρτημένης εργασίας σε επιχειρήσεις- εργοδότες, ως άνω, υποβάλλουν ατομικά υπεύθυνη δήλωση σε ηλεκτρονική πλατφόρμα, που τηρείται για τον σκοπό αυτό στο Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων. Οι εργαζόμενοι δηλώνουν τα προσωπικά τους στοιχεία, τα στοιχεία του προσωπικού τους τραπεζικού λογαριασμού (ΙΒΑΝ), καθώς και τα στοιχεία της επιχείρησης στην οποία εργάζονται, προκειμένου να συμπεριληφθούν στον ειδικό μηχανισμό στήριξης.
Με απόφαση του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων καθορίσθηκαν οι όροι και κάθε αναγκαία λεπτομέρεια για την εφαρμογή των ανωτέρω, ενώ με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων καθορίσθηκε το είδος, το ύψος και η διαδικασία υλοποίησης των μέτρων του ειδικού μηχανισμού στήριξης. Συγκεκριμένα, αποφασίστηκε το όριο της αποζημίωσης ειδικού σκοπού στο ποσό των 800 ευρώ για 45 ημέρες και πλήρης κάλυψη των ασφαλιστικών εισφορών, επί του ονομαστικού μισθού, για τους εργαζομένους μισθωτούς των οποίων η σύμβαση εργασίας τίθεται σε προσωρινή αναστολή.
Από τα ανωτέρω προκύπτει, ότι σκοπός του νομοθέτη ήταν να προστατευθούν οι θέσεις εργασίας για ένα χρονικό διάστημα, εντός την πανδημίας, ήτοι για 45 ημέρες, οι οποίες αντιστοιχούν στην αποζημίωση των 800 ευρώ και για επιπλέον 45 ημέρες, διάστημα κατά το οποίο δεν επιτρέπεται η καταγγελία των συμβάσεων εργασίας. Η αποζημίωση ειδικού σκοπού των 800 ευρώ για 45 ημέρες (με ενδεχόμενη συνέχιση περαιτέρω, ανάλογα με την εξέλιξη της διασποράς της νόσου) καταβάλλεται απευθείας στους δικαιούχους εργαζόμενους, υπό τις προϋποθέσεις που ορίζει η σχετική ΚΥΑ, σύμφωνα με την προσωρινή αναστολή των συμβάσεών τους, χωρίς να μεσολαβεί ταμειακά η επιχείρηση, με μοναδική υποχρέωσή της την υποβολή δήλωσης στο Π.Σ. ΕΡΓΑΝΗ, για την ταυτοποίηση των στοιχείων των συμβάσεων που τίθενται σε προσωρινή αναστολή.
Ως αποτέλεσμα της παραπάνω διαδικασίας, η επιχείρηση / εργοδότης ωφελείται άμεσα από την λογιστικοποίηση και καταβολή μειωμένης δαπάνης μισθοδοσίας, γεγονός που θα αποτυπωθεί στα αποτελέσματά της. Επιπλέον, οι ασφαλιστικές εισφορές της περιόδου αναστολής των συμβάσεων των εργαζομένων, οι οποίες κατά ρητή διατύπωση στον νόμο, θα επιβαρύνουν τον κρατικό προϋπολογισμό, θα υπολογιστούν επί των ονομαστικών αποδοχών, ως να ήταν κανονική μισθοδοσία και θα λογιστικοποιηθούν τόσο ως απαίτηση κατά του φορέα (ΕΦΚΑ), όσο και ως υποχρέωση για την καταβολή των σχετικών ποσών.